سیستم مالی
هنگامی که صحبت از طراحی سیستم کمک‌های داوطلبانه‌ی مالی می‌شود، سؤال اولی که مطرح می‌شود این است که چه نیازی به طراحی و ساخت یک چنین سیستمی وجود دارد؟ و سؤال دوم اینکه چرا به این شکل خاص برنامه‌ریزی شده است؟
در پاسخ به سؤال اول باید گفت که اولین دلیل طراحی این سیستم در ایران، ناتوانی در استفاده از سیستم‌های مشابه بین‌المللی است که در پروژه‌های آزاد نقاط دیگر دنیا استفاده می‌شود. برای معرفی دانش آزاد به جامعه و ترغیب افراد به در اختیار گذاشتن محصولات خود به صورت آزاد و تأکید بر حمایت جامعه از محصولات آزاد، این نکته همیشه پنهان مانده است که در صورت خواست جامعه برای حمایت مالی از پروژه‌های آزاد آیا راهی برای این کار وجود دارد؟ جامعه از چه طریقی می‌تواند به تولیدکننده کمک مالی کند؟ سیستم‌های رایج خرید و فروش به دلیل سابقه‌ی تاریخی خود امکان گردش مالی مخصوص به خود را دارند که سالیان سال است از آن استفاده می‌کنند. محصول را در سطح جامعه بوسیله‌ی دلالان پخش می‌کنند و دلالان هزینه را بعد از فروش محصول از جامعه به صورت مستقیم گرفته و به تولیدکننده منتقل می‌کنند حال آنکه اغلب محصولات آزاد در زمان کنونی، اول بدون دخالت دلالان و از راه‌دور در اختیار افراد جامعه قرار میگیرد و پس از استفاده از محصول و در صورت تمایل، افراد جامعه در تلاش برای حمایت از محصول برمی‌آیند. حال اگر امکان کمک‌مالی جامعه را به محصولات آزاد از قبل فرآهم نکرده باشیم، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ جامعه به دلیل نبود سازوکار مناسب، نمی‌تواند به محصول آزاد کمک کند و ما فکر می‌کنیم که جامعه نخواسته است تا از محصولات آزاد حمایت کند. از این‌رو پیاده‌سازی چنین سیستمی قبل از تبلیغ برای دانش آزاد در جامعه، امری حیاتی خواهد بود. دلیل دیگر که مربوط به ایران نیست و جنبه‌ی عمومی دارد این است که سیستم‌هایی که تا امروز برای حمایت‌های مالی جامعه از پروژه‌های آزاد مورد استفاده قرار می‌گیرند، مخصوص این سیستم طراحی نشده‌اند و فقط درگاهی برای پرداخت کمک‌های مالی به پروژه‌ها بودند و همچنان هستند. در اینجا وارد محدوده‌ی سؤال دوم می‌شویم و آن این است که چرا به این شکل خاص طراحی کنیم؟ در پاسخ به این سؤال ابتدا باید خصوصیات سیستم دانش آزاد را بشناسیم. بطور مختصر این سیستم از خصوصیات زیر در طراحی بهره می‌برد:
- تلاش در جهت در اختیار گذاشتن حداکثر آزادی به کاربران.
- در این راستا می‌توان امکان کمک به پروژه‌ها و افراد تا جزئی‌ترین حد را نام برد
- امکان انتخاب planهای مختلف برای کمک مالی به منظور آزاد گذاشتن دست کمک‌کننده مالی در میزان و نوع حمایت از پروژه‌ها
- امکان ناشناس ماندن پرداخت‌کننده
- امکان ناشناس ماندن دریافت‌کننده
- شفاف سازی سیستم مالی پروژه‌های آزاد و تعیین هزینه‌های مالی مورد نیاز برای پروژه‌ها
- مشخص کردن میزان حمایت‌های مالی به هر پروژه
- مشخص کردن میزان هزینه‌های مورد نیاز برای هر پروژه
- نشان دادن خروجی نقل و انتقالات مالی بر روی سیستم
- آمارگیری از میزان حمایت‌های مالی اجتماع به فعالیت‌های آزاد. تا به حال هیچگونه سیستم جامعی برای مشخص کردن میزان حمایت‌های مالی جامعه از پروژه‌های آزاد و در دسترس قرار دادن آن برای دیگر افراد نبوده است. از این رو اسناد محکم و مشخصی در میزان حمایت مالی جامعه از پروژه‌های آزاد وجود نداشته است تا بتوان با استناد بر آن نشان داد که این سیستم، سیستم نوینی در کسب و کار است که می‌تواند به عنوان راه‌کاری برای ارتباط بهتر جامعه و تولیدکننده مورد استفاده قرار گیرد و در عین حال چرخش اقتصادی قابل‌قبولی نیز داشته باشد.
- ایجاد گزارش‌های ماهانه و سالانه، مشخص کردن پروژه‌های موفق در جذب کمک‌های مالی و نشان دادن میزان این کمک‌ها از جمله امکانات برای رسیدن به این هدف است.
- آسان‌سازی کمک به محصولات آزاد توسط جامعه
- جمع‌آوری پروژه‌های آزاد
- امکان تقسیم کمک‌های مالی کوچک بین توسعه‌دهندگان متعدد
- استفاده از یک درگاه برای کمک مالی به چندین پروژه
- حمایت از توسعه‌دهندگانی که فعالیت‌های آزاد و داوطلبانه انجام می‌دهند و مشخص کردن این افراد در نزد جامعه.
- برچسب‌های مخصوص توسعه‌دهندگانی که حامی مالی پروژه‌های آزاد و داوطلبانه نیز هستند.
- برچسب‌های مخصوص توسعه‌دهندگان فعال در پروژه‌های آزاد و داوطلبانه به صورت داوطلبانه
- تلاش برای کاهش هزینه‌های پروژه‌های آزاد با مشخص کردن و متمرکز کردن نیاز آن‌ها و همچنین کمک گروهی به پروژه‌های آزادی که توان مالی برای توسعه ندارند و در نهایت استقلال حداکثری پروژه‌های آزاد از سیستم‌های مالی و تجاری انحصاری.
- ایجاد سیستم‌های تشویقی برای پروژههایی که نمی‌تواند هزینه‌های خود را تأمین کنند و حامی جامعه هستند
- ایجاد سیستم‌های تشویقی برای استفاده‌ی متمرکز پروژه‌ها از امکانات مشابه
- تشخیص نیازهای عمومی پروژه‌های آزاد و تأمین آن‌ها توسط فعالان دانش آزاد
از این‌رو و با رویکرد بالا سعی کرده‌ایم سیستمی طراحی کنیم که دانش آزاد را در رسیدن به تعامل آزاد با جامعه یاری کند. «سیستم مدیریت کمک‌های مالی داوطلبانه» یکی از قسمت‌های این پروژه است. توضیحاتی که در بالا آمد و نیز در ادامه می‌آید بخشی از فعالیت، تلاش و همفکری دوستانی است که بر روی چیستی دانش آزاد و چگونگی پیاده‌سازی آن در جامعه، طی ۲ سال اخیر فعالیت کردهاند. کار بر روی «سیستم مدیریت کمک‌های مالی داوطلبانه» اواخر سال ۹۰ در جلسات گروه کاربران دانش آزاد شروع و تا به امروز به این نقطه رسیده است.
امکانات:
در هر شرایط باید امکان ناشناس ماندن دریافت‌کننده وجود داشته باشد.
در هر شرایط باید امکان واریز به صورت ناشناس وجود داشته باشد.
امکان donate برای هر فردی:
- به هر فردی
- هر پروژه‌ای
- هرمبلغی یا با هر نسبتی
داشتن خروجی Rss برای مبالغ donateشده به هر پروژه
امکان واریز مبلغ به حساب bitcoin فرد یا پروژه برای ناشناس ماندن افرادی که در پروژه‌ها سهیم هستند.
نام افراد سهیم در پروژه‌ها می‌تواند به صورت مستعار نمایش داده شود.
امکان تعیین Planهای واریزی پیش‌فرض توسط اعضای پروژه
امکان تعیین Planهای واریزی دلخواه توسط واریزکننده
امکان گزارش‌گیری خودکار از مبالغ donateشده به هر حساب
آمارگیری ماهانه و سالانه، پروژه‌ها با بیشترین donate، ارتباط donate با میزان علاقه‌مندی افراد
چگونگی:
وقتی مبلغی donate شد یک شماره پیگیری داده می‌شود.(در زمان واریز شدن مبلغ donateشده، با اعلام شماره پیگیری داده‌شده در قسمت مربوطه(به عنوان مثال اخبار) اطلاعات واریز مبلغ به حساب فرد یا گروه مذبور درج می‌شود.
هر فرد یک شماره حساب دارد برای واریز مبالغ donateشده
هزینه‌های ثابت پروژه‌ها
مبلغ معلوم دارد
یا شماره حساب مستقل برای هزینه‌های پروژه معرفی شود یا پروژه باید مسئول مالی داشته باشد که هزینه‌ها به حساب او واریز شود
برای جلوگیری از کلاهبرداری یک فرد از حساب هزینه‌های ثابت:
- هزینه‌های سالیانه تعیین‌شده و پس از رسیدن میزان donateها به مبلغ مورد نظر امکان donate بیشتر نباشد مگر در حالتی که شماره حساب مستقل برای واریز هزینه‌های ثابت (با امکان برداشت تنها با اجازه‌ی توسعه‌دهندگان اصلی) معرفی شود.
- حالت دیگر برای جلوگیری از کلاهبرداری، باقی‌ماندن مازاد هزینه‌های سالانه در حساب بنیاد و واریز مبلغ باقی‌مانده در سال بعد به حساب است.
یکی از planهای پیشنهادی فقط ۱ شماره برای کل پروژه است.
در این حالت پروژه باید ریز صورت مالی بدهد.
برای واریز مبالغ اضافه بر هزینه‌های ثابت به حساب، دو حالت وجود دارد:
اعلام افزایش هزینه‌های ثابت و واریز میزان اضافه‌شده
اعلام رضایت بیش از نیمی از افراد اصلی با واریز مبالغ بیش از هزینه سالانه به حساب پروژه
امکان پرداخت هزینه‌های پروژه‌ها بوسیله بنیاد در صورت انتخاب پروژه.
متمرکز کردن نیاز پروژه‌ها موجب خرید عمده‌ی محصولات یا خدمات شده و بازدهی مالی را افزایش می‌دهد(بنیاد می‌تواند خدماتی را که در توانش است، خودش تولید کند و در اختیار پروژه‌ها قرار دهد تا هزینه‌ها کاهش بیشتری داشته باشد)
حمایت بنیاد از پروژه‌ها:
یکی از اولویت‌ها در حمایت بنیاد از پروژه‌ها، اعلام پروژه‌ها برای واگذاری مسائل مالی مربوط به هزینه‌های ثابت پروژه به بنیاد است.
اولویت دیگر برای حمایت بنیاد از پروژه‌ها، استفاده پروژه‌ها از خدمات تولید‌شده توسط خود بنیاد است.
ستاره‌دار کردن اعضایی از پروژه‌ها که درصدی از کمک‌های شخصی که به آنان می‌شود را به plan یا حساب اصلی پروژه یا بنیاد اختصاص می‌دهند(تحت برچسب «حامی جامعه یا دوست دار جامعه)
همچنین ستاره‌دار کردن افرادی که در پروژه‌های بنیاد یا پروژه‌های آزاد داوطلبانه‌ی دیگری فعالیت می‌کنند(افراد مشارکت‌کننده در پروژه‌های داوطلبانه با برچسب خاصی مشخص خواهند شد)
پروژههایی داوطلبانه است که افراد فعال در آن پروژه‌ها، هزینه‌ای برای فعالیت خود دریافت نمی‌کنند و کمک‌های مردمی به حساب بنیاد صورت میگیرد(مانند فعالیت افراد در جشن‌های انتشار یا سمینارهای مختلف مرتبط با دانش آزاد)
انواع خدمات و هزینه‌ها:
خدمات را بنیاد تأمین می‌کند – هزینه را نیز بنیاد تقبل می‌کند
خدمات را بنیاد تأمین می‌کند – هزینه را پروژه تأمین می‌کند
خدمات از خارج از بنیاد تأمین می‌شود – هزینه را بنیاد تقبل می‌کند
نیازمندی‌ها:
دیتابیسی از افراد و پروژه‌ها:
که در پروژه‌های آزاد فعالند
صفحه‌ای مخصوص نمایش افراد با برچسب‌های مختلف:
افراد فعال در پروژه‌های داوطلبانه
افراد حامی مالی بنیاد از donateهای خود
افراد حامی مالی پروژه‌های آزاد
صفحه‌ای مخصوص نمایش پروژه‌ها:
پروژههایی که از خدمات یا محصولات بنیاد استفاده می‌کنند
خدمات با دریافت هزینه
خدمات رایگان یا ارزان براساس اولویت حمایت کسب‌شده توسط پروژه
پروژههایی که داوطلبانه هستند
پروژههایی که مدیریت هزینه‌های ثابت را به بنیاد واگذار کردهاند
پروژه‌های حامی مالی بنیاد
صفحه‌ی آمار:
میزان کل مبالغ donateشده
پروژه‌ها با بیشترین donate
میزان حمایت مالی بنیاد
مبالغ کمک‌شده توسط بنیاد
تعداد پروژه‌های تحت حمایت بنیاد
خدمات ارائه‌شده توسط بنیاد ← درصد و میزان صرفه‌جویی‌شده در هزینه‌ها
گردش مالی
میزان کمک‌های مالی به پروژه‌های آزاد
میزان واگذاری هزینه‌ها به بنیاد
donate افراد به بنیاد
donate پروژه‌ها به بنیاد
donate جامعه به بنیاد
میزان کمک بنیاد به پروژه‌ها و افراد
صفحه donate:
plan پرداختی به پروژه
مبلغ واریزی
نام یا نام مستعار پرداخت‌کننده
نوع واریز
ایمیل پرداخت‌کننده(اختیاری) برای اطلاع پرداخت‌کننده از واریز کمک مالی به حساب افراد یا پروژه‌ها
صفحه‌ی گزارش پرداخت‌ها:
برای:
- هر پروژه
- کل پروژه‌ها
- هر فرد
مراحل پرداخت:
- donate: شامل مبلغ واریزی، نام یا نام مستعار پرداخت‌کننده(اختیاری) و کد پیگری donate برای پرداخت‌کننده.
- در این مرحله کمک‌کننده مالی مبلغ کل خود را به حساب بنیاد واریز می‌کند.
- واریز : شامل کل مبالغ واریزشده، نام فرد یا پروژه‌ی دریافت‌کننده، اطلاعات واریز به حساب فرد یا پروژه و تمام کدهای پیگیری donate سهیم در این تراکنش
- در این مرحله کل مبالغ کمک‌شده به فرد یا پروژه‌ای توسط پرداخت‌کننده‌های مختلف به صورت یک‌جا از حساب بنیاد به حساب فرد یا پروژه واریز می‌شود
کمک‌های فکری و عملی شما می‌تواند در بهبود سیستم مؤثر بوده و رشد سریع‌تری را منجر شود.
