جلسهٔ ۲۵ مرداد ۱۳۹۳
| جلسهٔ ۲۵ مرداد ۱۳۹۳ | |
|---|---|
| افراد شرکت‌کننده | موضوعات و فعالیت‌های پیشنهادی |
| سعید علیجانی |
موضوع ۱: بحث و سوال و جواب در مورد روش کار بنیاد دانش آزاد و ادامهٔ بررسی متد چابک موضوع ۲: جشنوارهٔ روز آزادی نرم‌افزار موضوع ۳: آسیب شناسی فرهنگ دانش آزاد در ایران، مدل‌های فعلی بومی است یا تقلیدی؟ در جلسهٔ ۲۵ مرداد تنها دربارهٔ موضوع سوم بحث شد. |
| سیدمحمدمسعود صدرنژاد | |
| اسحاق فدایی | |
| یه‌انقلابی | |
| امیرحسین گودرزی | |
| حمید رضا قوامی | |
| مرتضی جوان | |
| حمیدرضا گودرزی | |
| پوریا گودرزی | |
| رضا کزازی | |
| حسین کزازی | |
| علی رستمی | |
محتویات
دستورجلسه (مطالب مطروحه)
در این جلسه موضوع ۳ "آسیب شناسی فرهنگ دانش آزاد در ایران، مدل‌های فعلی بومی است یا تقلیدی؟" با طرح صورت مساله‌های زیر مورد بررسی قرار گرفت:
- نرم‌افزار آزاد محصوله یا هدف؟ دانش آزاد، ابزاره یا هدف؟ اگر دانش آزاد ابزاره، هدف چیه؟
- آیا فرهنگ دانش آزاد به همان شکل که در دنیا مطرح شده است، در ایران قابل پیاده‌سازی است؟ آیا در خصوص نحوه پیاده‌سازی آن مستنداتی وجود دارد؟
- آیا بهتر نیست برای استقرار فرهنگ دانش آزاد مستقیما سراغ صورت مساله هر کسب و کار برویم و راهنما (Guidline) برای پیاده‌سازی آن در مساله مورد نظر ارایه دهیم؟
- اگر دانش آزاد چیز خوبی است باید حس شود تا ترویج داده شود و اگر ترویج داده نمی‌شود یعنی خوبی آن در عمل یا حس نمی‌شود یا اینکه متناسب با نیاز مطرح نمی‌شود. یا اینکه شیوه اجرای آن مشخص نیست؛ بنابراین چگونه می‌توانیم فرهنگ دانش آزاد را در کنار فرهنگ انحصاری به‌گونه‌ای استفاده کنیم که برتری آن بطور عملی حس شود؟
- مثال اینکه اگر در حال حاضر شرکت‌ها و سازمان‌ها از نرم‌افزارهای انحصاری استفاده می‌کنند یا نرم‌افزارهای انحصاری توسعه می‌دهند، آیا میشه در استفاده و تولید و نشر دانش آزاد و نرم‌افزار آزاد، از روش و تجارت انحصاری استفاده کرد، بطوری که آسیبی به ماهیت نرم‌افزار آزاد و دانش آزاد وارد نشه؟ یا اینکه هر دو را با هم بگونه‌ای مورد استفاده قرار داد که در راستای هدف کسب و کار قرار بگیرند و مکمل هم باشند؟
جمع‌بندی و تصمیمات اتخاذ شده
نظر افراد شرکت‌کننده در جلسه
اهمیت هدف
- اگر هدف وجود نداشته باشد، و صرفا تمایل به داشتن دانش آزاد یا تولید نرم‌افزار آزاد سبب شود جامعه‌ای شکل بگیرد، افراد دور هم جمع می‌شوند و می‌گویند که چه کنیم؟ یک موضوع را انتخاب کنیم که بصورت آزاد کار کنیم و ... (نتایج بعد از آن قابل پیش بینی است و اغلب شامل نمونه‌های زیادی بوده‌ایم)
- اگر هدفی مشترک (یا دارای نقطه اشتراک) وجود داشته باشد و فرهنگ کار جمعی وجود داشته باشد، افراد می‌توانند موضوعاتی که در راستای رسیدن به هدف با آن درگیر هستند را بطور واقعی مطرح کنند و بطور شفاف شروع به یافتن راهکاری کنند که منافع همه را در بر داشته باشد و چون موضوعی است که خودشان با آن درگیر هستند یا برایشان به هر دلیل اهمیت دارد، حاضر خواهند شد تا جایی که منافعشان (حال هر چه می‌خواهد باشد) حفظ شود اشتراک دانش بصورت آزاد داشته باشند. حال هر چه این هدف نقطه اشتراک افراد بیشتری باشد، جامعه بزرگتری شکل می‌گیرد و نفع بیشتری ایجاد می‌کند؛ بنابراین دانش آزاد یا نرم‌افزار آزاد ابزاری برای رسیدن به هدف هر یک از اعضای جامعه (حال هر چه می‌خواهد باشد) قرار می‌گیرد.
پ. ن:
- تا جایی که منافعشان (حال هر چه می‌خواهد باشد) حفظ شود: بعبارت دیگر هرچه در عمل منافعشان را بیشتر در دانش آزاد ببینند، بیشتر مشارکت خواهند داشت.
نتیجه:
- اگر هدف دانش آزاد باشد، یک نفر پروژه‌ای را بصورت متن باز شروع می‌کند، صرفا برای اینکه پروژه‌ای انجام شده باشد نه برای اینکه مساله‌ای حل شده باشد!
- موضوعاتی بصورت آزاد شکل می‌گیرد که حداقل یک نفر وجود داشته باشد که بطور جدی در آن زمینه فعالیتی را شروع کند (و بتواند علت استفاده از مدل آزاد را در راستای رسیدن به هدفش توجیه کند)
خب من با حرف شما کاملا موافقم. تنها نقطهٔ تفاوت حرف ما در ادامهٔ مسیر است. به این معنا که ما در ابتدا بدلیل استفاده از توان دانش آزاد در تولید بهتر محصول به سراغ آن می‌آییم ولی این پایان ماجرا نیست چون خود شناخت دانش آزاد، سرآغاز پیدایش یک هدف جدید است = تمایل به ادامهٔ حرکت در این مسیر یا به عبارتی زیست در اکوسیستم دانش آزاد (در این لینک کمی بیشتر توضیح داده‌ام).
در مورد بند اولی که در مورد اهمیت هدف نوشتید، اتفاقا من نظر متفاوتی دارم. نتایج قابل پیش‌بینی که فرمودید بیشتر حاصل دید محصول‌محور افرادی بوده است که به سراغ استفاده از منافع دانش آزاد آمده‌اند که این به خودی خود بد نیست و شرط لازم است ولی کافی نیست. شکست اینگونه حرکات حاصل نگاه تک‌بعدی این افراد و عدم شناخت صحیح از دانش آزاد بوده است و اگر به همین روند ادامه پیدا کند، نتیجه متفاوت نخواهد بود. در هر دو بند به لزوم شناخت دانش آزاد تاکید کرده‌ام.
نکتهٔ دیگری که من در نظرات شما مشاهده کردم این است که تاکید بر روی اجبار به استفاده از دانش آزاد دارید و این در حالی است که اختیار، شرط حیاتی برای مشارکت افراد در دانش آزاد است. اجبار، بیشتر در استفاده از دانش آزاد کاربرد دارد. هم‌اکنون بسیاری از حمایت‌هایی که از محصولات تولیدی دانش آزاد می‌شود به همین صورت است یعنی منافع تولیدکننده در استفاده از دانش آزاد، آن را مجبور به حمایت از آن می‌کند.
نکتهٔ دیگر اینکه به هدف مشترک اشاره کردید. آیا هدفی مشترک‌تر از شناخت صحیح و بیشتر دانش آزاد برای گروه‌هایی که به صورت تخصصی در زمینهٔ محصولات دانش آزاد فعالیت می‌کنند وجود دارد؟ این دقیقا مشابه اهمیت علوم پایه در رشد علوم کاربردی است. در کشورهای جهان سوم بر گسترش علوم کاربری تاکید می‌شود، حال آنکه در کشورهای توسعه‌یافته اولویت در توسعهٔ دانش‌های پایه است. البته این به آن معنا نیست که آنها از توسعهٔ علوم کاربردی غافل هستند بلکه بدلیل داشتن منابع بیشتر، توانایی پیشبرد هر دوی این زمینه‌ها را بصورت هم‌زمان دارند ولی بحث بر سر اولویت و ارزش است. برگردیم سر موضوع اصلی. شناخت بیشتر و صحیح‌تر دانش آزاد سرعت و راندمان تولید محصولات مبتنی بر آن را افزایش می‌دهد.
در قسمت آخر که نتیجه‌گیری کردید فکر می‌کنم کمی بی‌انصافی است که اهمیت دادن به دانش آزاد را مساوی با اهمیت ندادن به مسئله و نیاز جامعه قرار دهیم. اگر به منابعی که در تعریف دانش آزاد معرفی شده رجوع کنید خواهید دید که یکی از خصوصیات دانش آزاد فعالیت با اولویت شناخت نیاز جامعه و برطرف کردن نیاز است. اگر فعالیت بر اساس پاسخ به نیاز جامعه شکل نگیرد، امکان پیاده‌سازی آن با استفاده از دانش آزاد اصلا وجود نخواهد داشت و تنها راه برای پیاده‌سازی آن انحصار است. دلیل بسیاری از پروژه‌های آزادی که شکست خورده‌اند همین عدم سنجش نیاز جامعه به محصول تولیدی بوده است.
نکتهٔ پایانی این که انحصار و شرکت‌ها و تجارت‌هایی که بر پایهٔ اصول اقتصاد انحصاری شکل گرفته‌اند، اگر آگاه باشند به سراغ استفادهٔ همه‌جانبه از دانش آزاد نخواهند آمد چون در عمل دانش آزاد سعی در از بین بردن اقتصاد انحصاری و تجارت وابسته به آن دارد. این شرکت‌ها می‌توانند فقط در استفاده و گسترش محصولی که منافعشان را تامین می‌کند، مشارکت کنند که باز این کار نیز این معنی را می‌دهد که منافع کوتاه‌مدتشان را به ضرر بلندمدت خود ترجیح داده‌اند.بسیاری از شرکت‌های بزرگ دنیا که در ظاهر حامی نرم‌افزار آزاد هستند در پشت صحنه سعی در نابودی تفکر دانش آزادی دارند که موجودیت نرم‌افزار آزاد به آن وابسته است زیرا اگر موفق به این کار نشوند، ضرر بلندمدتی که قبل به آن اشاره شد، دامن آنها را خواهد گرفت
دوباره تاکید می‌کنم که اولا با کلیت حرف شما (وقتی جامعه به سراغ دانش آزاد خواهد آمد که برایش نفع داشته باشد و از این نفع هم آگاه باشد) موافقم و دوم اینکه با هر قسمت از کلام شما که به آن اشاره‌ای نکرده‌ام موافق هستم.
Yeenghelabi (بحث) ۱۸ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۰۲:۱۶ (EDT)
در مورد هدف مطلبی نوشته شد، قصد دارم به طور خلاصه یک مقایسه بین اهداف دانش آزاد و انحصاری داشته باشم. روش چگونگی تولید محصول هم جزئی از هدف تولید محصول می‌باشد. چرا محصول تولید می‌کنیم؟ در هر دو روش آزاد و انحصاری وقتی احساس نیاز باشد ما به سراغ رفع نیاز می‌رویم به طور مثال نیاز به نرم‌افزار داریم و آن را تولید می‌کنیم. وقتی به تولید نرم‌افزار می‌رسیم از خودمان می‌پرسیم این نرم‌افزار را چگونه تولید کنیم؟ از دو روش می‌توان محصول را تولید کرد. یک-روش انحصاری. دو- روش آزاد. این که هدف تولید نرم‌افزار است شرط لازم می‌باشد ولی کافی نیست. چگونگی تولید هم مهم است. تولید نرم‌افزار (یا هر محصولی) به روش آزاد اهداف بسیاری دارد که اولین هدف آن رفع نیاز خود تولیدکننده است. اهداف بعدی آن کمک به دیگران است، یعنی بعد از رفع نیاز تولیدکننده افراد بیشتری هم از این نرم‌افزار استفاده کنند. یعنی به روش دانش آزاد فعالیت می‌کنیم که یک- نیاز خود را برطرف کنیم. دو- بعد از آن نیاز جامعه را برطرف کنیم. سه- از تولیدات افراد دیگر در جامعهٔ دانش آزاد استفاده کنیم.
در روش انحصاری هدف از تولید محصول رفع یک نیاز نیست بلکه هدف پول در آوردن شرکت انحصاری به وسیلهٔ محصول است، که این محصول امکان دارد نیاز مشتری برطرف کند؛ و یا شرکت انحصاری با ایجاد احساس نیاز کاذب در مشتری محصول را بفرشد و حتا بعد از رفع نیاز چند نیاز دیگر در مشتری ایجاد کند به گونه‌ای که مشتری وابسته به شرکت بشود. این اتفاق باعث می‌شود، به هدف تولید محصول برای رفع نیاز نرسیم.
چگونگی رسیدن به هدف بسیار مهم است، اگر به روشی عمل کنیم که نیاز ما را به درستی برطرف نکند به هدف خود که رفع نیاز باشد نمی‌رسیم. به طور خلاصه دانش آزاد به عنوان هدف، یعنی رفع نیاز به عنوان شرط لازم، و روشی آزاد و درست برای رفع نیاز به عنوان شرط کافی.
در پاسخ سعید:
آزاد بودن نرم‌افزار مزایایی دارد. مثل حفظ حریم شخصی، اطلاع از اینکه فلان نرم‌افزار چیکار میکنه و ... از سوی دیگر مواردی که گفته شد تحت تاثیر آزاد بودن نرم‌افزار هستند. پس یک رابطه علی یک‌طرفه از نرم‌افزار آزاد به مزایای آزاد بودن نرم‌افزار وجود دارد. با این مقدمه فکر می‌کنم فهم اینکه چی هدف هست و چی وسیله راحت‌تر باشه. به عقیده من اینکه «آزادی نرم‌افزار هدف است چون مزایایی که گفته شد را دارد» یا «فلان مزیت هدف است پس نرم‌افزار آزاد باید استفاده کرد» هر دو به یک جا می‌رسند و در عمل تفاوتی ندارند. اما این ادعا که «تولید آزاد نرم‌افزار (نه تولید نرم‌افزار آزاد) هدف است» یک بحث کاملن مجزا و بی‌ربط هست. اینجا ماهیت هدف از نرم‌افزار خوب (می‌توانید خوب را با آزاد یا نرم‌افزاری که فلان ویژگی/مزیت را دارد جایگزین کنید) به تولید تغییر پیدا کرده. برای رد این ادعا من این پرسش را مطرح می‌کنم که «نیاز چیست؟» زیرا درک نیاز را مقدمهٔ مشخص کردن هدف می‌دانم.
در علم نرم‌افزار نیاز داشتن یک نرم‌افزار است که به بهترین شکل ممکن کارمان را راه بندازد یا مسئله‌مان را حل کند پس نیاز از جنس تولید نیست بلکه از جنس نرم‌افزار است. وقتی ما فهمیدیم نیاز از جنس نرم‌افزار است پس میتونیم بحث کنیم این نرم‌افزار باید چه خصوصیاتی داشته باشد. مثلن باید آزاد باشد. باید سریع باشد. باید درست کار کند. باید به پرایوسی ما احترام بذارد و ... پس باید آزاد باشد. (برعکس این مسیر هم ممکنه درست باشه یعنی باید آزاد باشد پس فلان ویژگی‌ها را خواهد داشت) پس هدف از جنس تولید نیست (تولید آزاد نرم‌افزار یا تولید نرم‌افزار به روش درست از جنس تولیده نه از جنس نرم‌افزار) بلکه هدف از جنس نرم‌افزار است چون چیزی که نیاز ما را برطرف می‌کند تولید نیست بلکه نرم‌افزار است. همانطور که نیاز به گرسنگی را گلابی برطرف می‌کند نه کاشتن گلابی.
از سویی این ادعا که «هدف نرم‌افزار آزاد و انحصاری هر دو تولید نرم‌افزاریست که نیاز ما را برطرف کند یا مسئله‌مان را حل کند پس تولید نرم‌افزار انحصاری به رفع نیازمان منتهی می‌شود» یک اشتباه است. هدف نرم‌افزار انحصاری رفع نیاز کاربر نیست پس به رفع نیاز کاربر ختم نمی‌شود. پس نرم‌افزار انحصاری هدف نرم‌افزار آزاد را برآورده نمی‌کند و نرم‌افزار آزاد نه تنها لازم است بلکه یک هدف کافیست. اشتباهات دیگری هم در متن بالا بود از جمله اینکه رفع نیاز هدف تولید است نه هدف نرم‌افزار. (بخوانید تولید با فلان خاصیت یا نرم‌افزار با فلان خاصیت) در یک کلام چیزی که نیاز کاربر را برطرف می‌کند نرم‌افزار است نه تولید نرم‌افزار برای همین هم ما امروز با مفهومی به نام نرم‌افزار آزاد سروکار داریم یعنی راجع به خصوصیات یک نرم‌افزار صحبت می‌کنیم و در یک مرحله بعدتر راجع به خصوصیات روش تولید آن. حتی در بحث دربارهٔ روش تولید نرم‌افزار آزاد باز هدف داشتن نرم‌افزار آزاد برای رفع نیاز است نه ور رفتن با انتزاع زیرا این بحث تا زمانی که ما به یک نرم‌افزار نرسیدیم ادامه پیدا خواهد کرد. نه تا زمانی که از دید خودمان روشی بی‌نقص ارائه کرده باشیم.
Smmsadrnezh (بحث) ۱۸ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۳:۰۲ (EDT)
مطلبی که من نوشتم در پاسخ به مورد اولی بود که مرتضی جوان به آن اشاره کرد. به این موضوع اشاره کردم که در زمینهٔ نرم‌افزار نیاز داشتن نرم‌افزار است و هدف رفع این نیاز. می‌توان به دو روش نیاز به نرم‌افزار را رفع کرد. یک-روش آزاد (یا نرم‌افزار آزاد تولید می‌کنیم یا از نرم‌افزارهای آزاد دیگران استفاده می‌کنیم). دو-روش انحصاری (نرم‌افزار انحصاری تهیه می‌کنیم). برای رفع این نیاز باید بهترین روش انتخاب شود، روش نرم‌افزار آزاد روشی درست برای رفع این نیاز است. یعنی در جایگاه تولید کننده به صورت آزاد نرم‌افزار تولید کنیم؛ و در جایگاه مصرف‌کننده از نرم‌افزارهای آزاد استفاده کنیم. داشتن هدف مهم است (یعنی شرط لازم). اما چگونگی رسیدن به هدف از خود هدف مهم‌تر است. اگر روش درستی برای رسیدن به هدف نداشته باشیم به هدفی که داریم نمی‌رسیم، یا به صورت ناقص به هدف خود می‌رسیم. در مورد نرم‌افزار آزاد هدف داشتن نرم‌افزار به جهت رفع یک یا چند نیاز می‌باشد؛ و چگونگی رسیدن به این هدف آزاد تولید کردن نرم‌افزار است. موضوع بسیار مهم چگونگی رسیدن به هدف می‌باشد که ما از نرم‌افزار آزاد استفاده می‌کنیم. نیاز به گرسنگی را گلابی برطرف می‌کند، اما چگونگی تهیهٔ گلابی مهم‌تر است. آیا درست است که به روش دزدی برای رفع نیاز گرسنگی، گلابی تهیه کرد؟ من با این موضوع که نیاز از جنس نرم‌افزار است موافقم. بحثی که من دارم این است که آزاد تولید کردن نرم‌افزار روش درستی برای رفع این نیاز است؛ و مهم‌تر از خود نرم‌افزار می‌باشد.
--Saeed (بحث) ۱۸ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۴:۵۴ (EDT)
برای اینکه بحث چندشاخه نشود، فقط روی همان موضوع اول (هدف) صحبت می‌کنم:
- نقد: "هدف نرم‌افزار انحصاری رفع نیاز کاربر نیست"
وقتی هر شرکتی فعالیتی را شروع می‌کند، یک طرح تجاری آماده می‌کند که بر اساس آن باید نیاز بازار به خوبی تحلیل شود، مشتریان هدف شناسایی شوند، مشخصات محصول متناسب با نیاز مشتری (یا ایجاد نیاز جدید در مشتری) طراحی شود، حجم بازار تحلیل شود و ... تا در نهایت اگر توجیه اقتصادی داشت، به اجرا در می‌آید. حال شرکت مورد نظر می‌تواند محصول خود را به روش آزاد یا انحصاری تولید کند یا در بخشی از فرایند تولید آن از روش‌های آزاد یا انحصاری استفاده کند. همانطور که برخی از شرکت‌ها بعد از مدتی بر حسب شرایط روش خود را تغییر می‌دهند. (مانند پروژه Xen که در ابتدا متن باز بود، سپس یک توزیع از آن به نام XenServer توسط شرکت سیتریکس مدتی انحصاری تولید شد و بعد دوباره متن باز شد [۱] ...)
Msjavan (بحث) ۱۸ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۸:۰۸ (EDT)
هدف از تولید نرم‌افزار انحصاری سو استفاده از نیاز کاربر است. کاربر نیاز به نرم‌افزار دارد، شرکت انحصاری این نیاز را تامین می‌کند اما در مقابل آزادی را از کاربر می‌گیرد. به اصطلاح کاربر را به زنجیر می‌کشد. شرکت با یک طرح تجاری و تحلیل بازار فعالیت را شروع می‌کند، نیاز کاربران را می‌شناسد و در روش انحصاری با سو استفاده از نیاز کاربر (استفاده از نقطه ضعف کاربر) او را مجبور به استفاده از نرم‌افزار می‌کند و کاربر را به بردگی شرکت در می‌آورد. هدف شرکت انحصاری پول درآوردن با استفاده از نیاز کاربر به هر گونه‌ای است.
این نقل قول از ریچارد استالمن خیلی خوب توضیح داده:
«این طرز تفکر که ما نرم‌افزاری قدرتمند و قابل اطمینان می‌خواهیم می‌تواند از این تصور ناشی شده باشد که نرم‌افزار به منظور خدمت به کاربرانش طراحی شده است. قدرتمند و قابل اطمینان بودن آن به این معنی است که خدمات بهتری ارائه می‌دهد.
اما تنها هنگامی می‌توان گفت یک نرم‌افزار به کاربرانش خدمت می‌کند که به آزادی آنان احترام بگذارد. اگر نرم‌افزار برای به زنجیر کشیدن کاربران طراحی شده باشد چه؟ آنگاه قدرتمندی تنها به این معنی است که زنجیرها تنگ‌تر هستند، و اطمینان یعنی جدا کردن آنها مشکل‌تر است. امکانات بداندیشانه‌ای همچون جاسوسی کاربران، محدود ساختن آنان، درهای پشتی، و به روز رسانی‌های اجباری، در بین نرم‌افزارهای اختصاصی معمول هستند؛ و تعدادی از حامیان متن‌باز نیز هستند که می‌خواهند چنین ویژگی‌هایی را در برنامه‌های متن‌باز پیاده کنند.» منبع: چرا متن‌باز هدف اصلی نرم‌افزار آزاد را برآورده نمی‌کند؟
نکتهٔ دوم این که متن‌باز یک روش توسعهٔ نرم‌افزار است؛ ولی نرم‌افزار آزاد یک جنبش اجتماعی است. بحث ما در مورد نرم‌افزار آزاد می‌باشد. نرم‌افزار غیر آزاد، یعنی نرم‌افزاری که برای آزادی‌های اساسی کاربران ارزشی قائل نیست، برای رفع نیاز آنها طراحی نشده است. بلکه شرکت‌های انحصاری از نیاز کاربران به نفع خودشان استفاده می‌کنند. همچنین این امکان هست که شرکت‌های انحصاری برای بیشتر شدن سود خود از مزایای توسعه به روش متن‌باز استفاده کنند ولی نمی‌توان گفت که به آزادی کاربر احترام می‌گذارند و با هدف رفع نیاز کاربر (نه سو استفاده از نیاز کاربر) نرم‌افزار تولید می‌کنند.
--Saeed (بحث) ۱۹ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۰۵:۴۸ (EDT)
با فرض قبول این دیدگاه، نظر دوستان در خصوص سرویس‌هایی نظیر پست الکترونیک (مثل جی میل)، شبکه‌های اجتماعی (مثل فیسبوک، توییتر، لینکدین)، نرم‌افزارهای آنلاین (مثل google doc) و مواردی شبیه اینها چیست؟
- آیا آزاد هستند یا انحصاری؟
- آیا شما از آنها استفاده می‌کنید یا خیر؟
- آیا نیازی از شما را بر طرف می‌کنند یا خیر؟
Msjavan (بحث) ۱۹ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۲:۵۹ (EDT)
Yeenghelabi (بحث) ۱۹ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۵:۱۵ (EDT) کلا سرویس‌های برپایهٔ کلود، امن نیستند. اگر بخواهیم فرض کنیم که امن هستن از نظر من دو حالت داره:
۱- اطلاعات بصورت رمز بر روی ابر ذخیره بشود که دو ایراد دارد:
- اگر اطلاعات مدت‌زمان طولانی بر روی ابر قرار داشته باشد می‌تواند رمزش شکسته شود.
- اطلاعات در هنگام رمزگشایی و ارسال اطلاعات و یا برعکس، قابل دسترسی است.
۲- به فضای ابری که اطلاعات بر روی آن قرار دارد و سیستم مدیریتی آن اطمینان داشته باشیم.
با این وجود وقتی شما از سرویس ایمیل غیرشخصی مانند جیمیل یا سرویس‌هایی مانند google drive یا google doc استفاده می‌کنید (فرقی بین شرکت‌های ارائه‌دهندهٔ این نوع محصولات وجود ندارد و گوگل مثال است)، باید بدانید که اطلاعات شما در دسترس گوگل قرار دارد.
شبکه‌هایی مانند فیسبوک وو توییتر و غیره هم سیستمی مشابه دارند.
نکتهٔ جالب این است که وقتی ما اطلاعاتی که در این سیستم‌ها نگه‌داری می‌کنیم را کنار هم قرار دهیم، خواهیم دید که بیشتر چرخهٔ اطلاعاتی ما در اختیار این شرکت‌ها قرار دارد. از طرفی اخبار مختلفی در رابطه با سیستم‌های تحلیل‌کنندهٔ این اطلاعات انباشته شده، منتشر شده است که اطمینان کاربران را نسبت به اینگونه تکنولوژی‌ها سلب کرده است.
تذکر: فکر نمی‌کنم این سوالات و جواب‌ها ربطی به صورت مسئله داشته باشد. صورت مسئله اطمینان یا عدم اطمینان به شرکت‌ها و سیستم‌های انحصاری نبود. سوال این بود که اگر هدف تولید محصول یا برطرف کردن نیاز باشد آیا می‌توان از ادغام روش‌های انحصاری و آزاد برای رسیدن به آن استفاده کرد یا خیر؟
Yeenghelabi (بحث) ۱۹ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۵:۱۵ (EDT)
چرا ما از دانش آزاد استفاده می‌کنیم؟
یه پاسخ که از دید تولیدکننده است اینه که بخاطر تولید محصول. خب باید اول مشخص کرد که چه فرقی بین محصول انحصاری و آزاد، از دید تولیدکننده وجود داره که میاد و از محصولات آزاد استفاده میکنه؟ تا ما (تولیدکننده) پاسخ این سوال رو به صورت مشخص ندیم، نمی‌تونیم به سوال بعد برسیم که خب حالا آیا میشه در راه تولید محصول آزاد از روش‌های انحصاری هم استفاده کنیم یا نه.
جدای از موضوع قبل، در دانش آزاد این تولیدکننده‌ها نیستن که تصمیم می‌گیرن که محصول باید چگونه باشه و به چه روشی تولید شده باشه. برخلاف روند مرسوم در سیستم انحصاری که بدلیل مونوپول‌های موجود در سیستم تولیدش، مصرف‌کننده‌ها نقش یا بهتر بگیم راهی ندارن تا تاثیری بر روی محصول مورد مصرفشون بگذارن، در سیستم دانش آزاد این مصرف‌کننده‌ها هستن که محصول و تولیدکننده رو انتخاب می‌کنن (در اینجا ما قرار نیست جامعهٔ فعلی رو ملاک قرار بدیم چون جامعهٔ فعلی شناختی نسبت به دانش آزاد و محصولاتش و بخصوص خصوصیاتشون نداره). اینکه جامعه چگونه این قدرت رو پیدا میکنه هم بحث الان نیست و جوابش رو میشه بعدا پی گرفت.
حالا برگردیم به سراغ سوال اولمون که چرا ما به عنوان جامعه (تولیدکننده و مصرف‌کننده) از دانش آزاد استفاده می‌کنیم یا انقدر تاکید داریم که باید از دانش آزاد استفاده کرد؟ این بار این سوال رو از دید مصرف‌کننده پاسخ می‌دیم. دلایل زیادی وجود داره که چرا ما باید از دانش آزاد و محصولاتش استفاده کنیم.
- اطمینان به محصول
- اطمینان از آیندهٔ محصول
- جلوگیری از مونوپول قیمت
- جلوگیری از مونوپول دانش
- دستیابی به محصولات کامل‌تر
- دستیابی به محصولات بهتر در زمان کمتر
- امکان ارتقای محصولات قبلی با بیشترین سازگاری
- پاسخ‌گویی نیاز مصرف‌کننده و نه نیازسازی تولیدکننده
- صرفه‌جویی در منابع مصرفی
- ترویج خصوصیات اخلاقی سازنده بجای مخرب
- ساخت جامعهٔ بهتر از افراد
- و خیلی دلایل دیگه که می‌تونید در اساس‌نامهٔ بنیاد یا مقالات و نوشته‌های مختلف در زمینهٔ دانش آزاد و نرم‌افزار آزاد مشاهده کنید.
حالا می‌رسیم به پاسخ سوال آیا میشه از روش‌های انحصاری در تولید یه محصول آزاد استفاده کرد؟
حالا می‌دونیم که یکی از اهداف این سیستم تولید محصولات آزاده و نه همهٔ هدف سیستم. در مورد این هدف خاص هم الان میشه راحت پاسخ این سوال رو داد.
اگر روش‌های انحصاری مورد استفاده، تاثیری بر روی کار ما نداشته باشه و با ماهیت کار ما تضاد ایجاد نکنه و مصرف‌کننده هم منافعش رو در خطر نبینه و همچنان به ما و محصول ما اطمینان کنه، چرا که نه. میشه از روش‌های انحصاری هم استفاده کرد.
- تذکر: وقتی ما از انحصار صحبت می‌کنیم، منظورمون تمام رفتار و اعمالی که یک سیستم انحصاری انجام می‌ده نیست بلکه هدف‌گذاری سیستم و راه‌هایی که انتخاب میکنه انحصاری است. اینجا روش‌هایی هم وجود داره که ماهیت انجصاری ندارن و هر درو سیستم می‌تونن ازش استفاده کنن.
Yeenghelabi (بحث) ۲۲ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۲:۰۸ (EDT)
با این نتیجه‌گیری اخیر موافقم، چند نکته دیگر رو بطور خلاصه مطرح می‌کنم:
۱- صحبت اخیر من (طرح یک سری سئوال) در راستای صورت مساله (آسیب شناسی / ترکیب بحث آزاد و انحصاری) این بود که می‌توانیم با بررسی نمونه‌های واقعی در هر دو حوزه به الگوهای رفتاری برسیم که بعنوان راهنمای عمل قابل استفاده خواهند بود. اگر از مزیت یا اشکالی صحبت می‌کنیم، سعی کنیم مصداق‌های آن را هم ارایه دهیم تا اثباتی بر ادعا باشد. مثالهایی که من مطرح کردم در چالش کشیدن برخی از ادعاهای مطرح شده با دنیای واقعی بود که البته فراتر از حوصله این بحث است.
۲- در ادبیات موضوع مفهوم تجاری (commercial) و اختصاصی یا متن بسته (properietary) از هم متفاوت هستند. طبق مستندات ارایه شده در اینجا [۲]، مفهوم تجاری و آزاد بطور رسمی در کنار هم دیگر قابل استفاده هستند که در اینصورت از آن با عنوان free commercial یاد می‌شود.
Msjavan (بحث) ۲۲ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۱۷:۵۵ (EDT)
Yeenghelabi (بحث) ۲۲ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۲۲:۴۶ (EDT)
خب یه قسمت بحث تمومه، البته نباید هم شروع می‌شد چون به اندازهٔ کافی قبلا توضیح داده شده بود (چه توی نوشته‌های مستقیم استالمن و چه منابع مختلفی که دربارهٔ نرم‌افزار آزاد نوشتن و چه مقالات سایت ما که مربوط به دانش آزاد میشه) که تجارت اصلا و ابدا ناسازگاری با دانش آزاد یا نرم‌افزار آزاد نداره اما شما اگر به صورت جلسه نگاه کنید خواهید دید که از لفظ تجارت انحصاری استفاده کردید که حداقل از نظر من تعریف مشخصی داره و هدف خاصی رو هم دنبال میکنه. به هر حال این بخش از موضوع حل‌شده است دیگه.
اما شما هنوز عنوان نکردید که دقیقا از کدوم روش‌های سیستم انحصاری و به چه دلیل مشخصی منظورتون هست که میشده استفاده بشه و نشده؟ در حال جاضر بیشتر در مورد کلیات این موضع صحبت شد و فرض شد اگر روش مورد نظر تضادی نداشته باشه (با اون چیزهایی که قبلا نوشتم)، میشه ازش استفاده کرد. یه چند مورد مثال زدید و نظر ما رو پرسیدید که من پاسخ دادم و نظر خودتون رو نگفتید. الان که برگشتم دیدم که پاسخ شما رو موردی ندادم و کلی نوشتم.
- آیا آزاد هستند یا انحصاری؟ به نظر من با دانش آزاد در تضاد هستند.
- آیا شما از آنها استفاده می‌کنید یا خیر؟ هم بله و هم خیر. یعنی از بعضی استفاده می‌کنم و از بعضی خیر. اما در تلاشم تا هر کدوم رو که می‌تونم با نمونهٔ مشابه‌ش اگر وجود داشته باشه، جایگزین کنم.
- آیا نیازی از شما را بر طرف می‌کنند یا خیر؟ بله. هر محصول چه آزاد و چه انحصاری نیازی را برطرف می‌کند ولی باید دید که چه چیزی در قبال آن طلب می‌کند؟ (حس می‌کنم این جمله خیلی شبیه یکی از جمله‌های استالمن شده :))
این موارد از صورت جلسه رو فکر کنم پاسخ داده شد:
- سوال اول: نرم‌افزار آزاد محصوله دانش آزاده و هدف مصرف‌کننده. دانش آزاد هم هدف است و هم ابزار. توضیح داده شد که اهداف مورد خواست جامعه جزیی از ماهیت دانش آزاده.
- سوال دوم: چه اون روزی که ما شروع کردیم به فعالیت و چه در حال حاضر، من ندیدم و نخوندم که دانش آزاد دارای فرهنگ باشه. دانش آزاد فعلا در مرحلهٔ تعریفه و هنوز به طور مشخص به عنوان سیستم شناخته نشده. اما نرم‌افزار آزاد هم تعریف داره و هم فرهنگ. شاید منظور شما از سوال، نرم‌افزا بوده و نه دانش؟
- سوال سوم: فکر نمی‌کنم که دانش آزاد صورت مسئلهٔ کسب و کار باشد بلکه تحمیل‌شده به کسب و کار است. دانش آزاد مسئله یا دغدغهٔ جامعه است و اثرات این موضوع به کسب و کار نیز کشیده شده است. هر چه جامعه نسبت به دانش آزاد آگاه‌تر شود، خواستش از کسب و کار برای حرکت در این مسیر قوی‌تر می‌شود. تا امروز که کسب و کار سعی کرده تا به راه خود برود و تا جای امکان با دانش آزاد و اثرات آن مقابله کند. فکر نمی‌کنم این روند را در آینده نیز تغییر دهد. پیشتر گفتم که دلیل این امر ماهیت متفاوت و غیرقابل جمع کسب و کار (با روش و هدف فعلی) و دانش آزاد است.
- سوال چهارم: قسمت اول این سوال رو قبلا پاسخ دادم (دانش آزاد چیز خوبی است و حس شده است. چه کسی باید تا دانش آزاد را ترویج دهد؟ پاسخ جامعه است. چرا در این کار خوب عمل نمی‌کند هم دو دلیل دارد: دلیل اول نداشتن توان کافی است هم از نظر مالی و هم از نظر نیروی انسانی. متناسب با نیاز کی؟ مصرف‌کننده یا تولیدکننده؟ چه کسی باید مطرح کند؟ کجا مطرح کند؟ برای تولیدکننده یا مصرف‌کننده؟ شیوهٔ اجرا هم وجود خارجی ندارد فعلا) اما در مورد راه‌کار باید بگم که بطور مشخص و در حال حاضر و با سطح شناخت فعلی نسبت به دانش آزاد، راه‌کار پیش رو، افزایش آگاهی جامعه به عنوان تنها حامی دانش آزاد است.
- سوال پنجم: در بالا مفصل در موردش بحث شد.
Yeenghelabi (بحث) ۲۲ اوت ۲۰۱۴، ساعت ۲۲:۴۶ (EDT)
