اساس‌نامهٔ پروژه‌های آزاد
این اساس‌نامه، ابتدا برای فعالیت در زمینهٔ رباتیک آزاد تدوین شد. در ادامه با توجه به محتوای نوشته شده، این اساس‌نامه از اساس‌نامه رباتیک آزاد به اساس‌نامهٔ پروژه‌های آزاد تغییر کرد. محتویات اساس‌نامه شامل یک سری دستورات و قوانین نیست بلکه شامل توضیحاتی درباره‌ٔ ماهیت و چگونگی پیاده‌سازی پروژه‌های آزاد می‌باشد. به این معنا که اگر پروژه‌ای دارای ویژگی‌های این اساس‌نامه باشد، پروژهٔ دانش آزاد محسوب می‌شود.
محتویات
پروژه‌ی آزاد چیست؟
امروزه شاهد انحصار در تمامی زمینههای دانش هستیم. فعالیت در زمینهٔ پروژه‌های آزاد با هدف آزادسازی دانش در زمینههای مختلف ایجاد شده است. پروژه‌های دانش آزاد وابسته به شخص، گروه یا حکومتی نیستند، بلکه جامعه پشتوانهٔ آن‌ها است، به گونه‌ای که پروژه‌های دانش آزاد بر اساس نیاز جامعه و همکاری افراد جامعه (دارندگان دانش – علاقه‌مندان دانش – نیازمندان دانش) شکل می‌گیرد و این بدین معنا است که جامعه، تولیدکننده، مصرف‌کننده، آموزش‌دهنده و حامی دانش و محصولات مرتبط با آن می‌باشد. برای آشنایی بیشتر با این روش معرفی‌نامه بنیاد دانش آزاد بخش تعاریف دانش آزاد را مطالعه کنید.
هر فعالیت علمی ابتدا با تعریف پروژه‌های مختلف توسط یک نفر یا گروهی از افراد شکل می‌گیرد. بیشتر پروژه‌هایی که در دنیا شکل می‌گیرند در سیستم‌های انحصاری فعالیت می‌کنند. پروژه‌ی آزاد، پروژه‌ای است که بر اساس تعارف دانش آزاد پیاده سازی شده است. سیستم اقتصادی، آموزشی و اجتماعی آن، سیستم اقتصادی و آموزشی و اجتماعی دانش آزاد می‌باشد. نرم‌افزار‌های آزاد نمونهٔ خوبی از پروژه‌های مبتنی بر دانش آزاد می‌باشند.
برای آشنایی با سیستم اقتصادی دانش آزاد مقاله‌ی اقتصاد و تولید دانش آزاد را مطالعه کنید. مقاله‌ی سیستم آموزشی دانش آزاد در حال حاضر در مرحله‌ی نگارش می‌باشد و هنوز آماده نشده است. می‌توانید صقحه‌ی آن را در ترلو مشاهده کنید.
چرا پروژه‌های آزاد؟
کاهش هزینه‌ها
دردسترس بودن دانش، هزینه‌هایی چون هزینهٔ آموزش و هزینهٔ دانش تولید محصولات مرتبط را نسبت به سیستم انحصاری، به شدت پایین می‌آورد. به‌دلیل اینکه برای آموزش/یادگیری نیازی به صرف هزینه نیست و دانش تولید محصولات به صورت آزاد دراختیار است لذا تنها هزینهٔ قابل پرداخت هزینهٔ تامین امکانات اولیهٔ مورد نیاز هر پروژه است.
هزینه‌های آموزش نیروی متخصص
۱- با فرض ممکن بودن، نیروهای علاقه‌مند به سختی و با صرف هزینه‌های زیاد می‌توانند در بیشتر حوزه‌های دانشی، کسب دانش کنند.
۲- در بسیاری از موارد نیروی متخصص برای کسب دانش‌های بالا در زمینهٔ دانش‌های پیشرفته، مجبور به فعالیت در سیستم‌های انحصاری می‌شود و باز در بسیاری از موارد به دلیل نبود تجهیزات لازم برای استفاده از دانش پیشرفتهٔ خود، مجبور به ماندن در سیستم‌های انحصاری می‌شود. مهاجرت برای کسب دانش و کار، یکی از اثرات دانش‌های فوق محرمانه است.
هزینه‌های تحقیقاتی
۱- امروزه بعضی از زمینههای دانش به عنوان دانش‌های پیشرفته شناخته می‌شوند. دستیابی به دانش‌های روز دانش‌های پیشرفته، با مشکلات بسیاری روبه‌رو است. از این رو کشورهای مختلف بجای به اشتراک‌گذاری این دانش‌ها با یکدیگر، سعی در کسب انفرادی این دانش‌ها می‌کنند. این روند، هزینه‌های بسیاری را به جامعه تحمیل کرده و دانش‌های پیشرفته را در زمرهٔ دانش‌های گران‌قیمت درآورده است. حال آنکه بسیاری از این هزینه‌ها بیهوده بوده و فقط بخاطر تمایلات انحصارطلبانهٔ صاحبان آن به جامعه تحمیل می‌شود. (اختراع چندبارهٔ چرخ)
۲- در یک پروژهٔ تحقیقاتی، بیشتر هزینه‌ها صرف راه‌های اشتباه می‌شود تا نهایتا راه درست کشف شود. هزینهٔ این راه‌های اشتباه را مصرف‌کنندهٔ نهایی که همان جامعه باشد پرداخت می‌کند. (اشتباهی که اغلب وجود دارد این است که ما فکر می‌کنیم برای آزادسازی دانش، به اشتراک‌گذاری راه درست با دیگران کفایت می‌کند در حالیکه بیشتر هزینه‌های مالی و زمانی صرف شناخت راه‌های اشتباه می‌شوند)
۳- بسیاری از زمینههای دانش (مانند رباتیک)، به دلیل تازگی و وسعت بازار مصرف، بی‌نهایت پروژهٔ تحقیقاتی را می‌توانند ایجاد کنند که تا به امروز به دلیل محدودیت منابع صاحبان آن (چه مالی و چه علمی) به کندی در حال پیشرفت هستند. آنان به دلیل طمع زیاد، نه دانش خود را در اختیار جامعه قرار می‌دهند و نه خود می‌توانند تمامی زمینههای مصرفی این دانش‌ها را پوشش دهند.
هزینه‌های تولید محصول نهایی
۱- نبود امکان رقابت. محصولات جدید معمولا با استفاده از ترکیب محصولات پیشین و اضافه کردن امکانات جدید، ساخته می‌شوند. ایجاد شرکت‌هایی که محصولات پیشرو تولید می‌کنند با توجه به نبود محصولات پیشین، بسیار هزینه‌بر است چرا که تنها نوع‌آوری کافی نیست. از این رو شرکت‌های انحصاری دانش تولید محصولات قبلی خود را در اختیار دیگر افراد و شرکت‌ها قرار نمی‌دهند تا بدین وسیله بتوانند اقتدار خود را در بازار تولید، حفظ کنند.
۲- افزایش هزینه‌های محصولات تولیدی. محصولات جدید بر روی شانه‌های محصولات قدیمی قرار می‌گیرند و در صورت انحصاری بودن محصولات، هزینه‌ی نهایی هر محصول برابر با مجموع هزینه‌های محصولات قدیمی و جدید است.
انتقال دانش به جامعه
بسیاری از دانش‌ها، در رده‌ی فوق محرمانه طبقه‌بندی شده و در اختیار افراد جامعه(صاحبان دانش – علاقه‌مندان دانش – نیازمندان دانش) قرار داده نمی‌شود و با توجه به دلیل اول (بالا بودن هزینه‌ها) افراد مجبور به کار کردن در سیستم انحصاری هستند. افراد در سیستم انحصاری نمی‌توانند دانش خود را در اختیار جامعه قرار دهند. به همین دلیل سیستم آزاد برای انتقال دانش به جامعه شکل می‌گیرد.
کمک کردن افراد به یکدیگر
انحصار دانش، امکان کمک کردن افراد به یکدیگر را از افراد می‌گیرد. در روش انحصاری افراد یک گروه به افراد خارج از گروه خود نمی‌توانند کمک کنند. این عدم کمک کردن به دلیل انحصار شرکت‌ها و گروه‌هاست. در روش آزاد به جای انحصار دانش به نفع شرکت‌ها و گروه‌ها، مشارکت جامعه و آزاد بودن دانش به نفع افراد جامعه مطرح است پس در این روش خود به خود همهٔ افراد می‌توانند به یکدیگر کمک کنند.
افزایش میزان تولیدات
در روش انحصاری به دلیل بالا بودن هزینه‌ها و محرمانه بودن دانش، تنها شرکت‌های معدودی هستند که توانایی تولید محصول و تولید دانش در زمینههای مختلف را دارا می‌باشند و افراد زیادی هستند که به دلیل نداشتن امکانات، در روش انحصاری توانایی تولید را ندارند. در روش آزاد به دلیل این که خود جامعه پشتوانهٔ افراد جامعه می‌باشد با کاهش هزینه‌ها، انتقال دانش به جامعه و کمک کردن افراد به یکدیگر همهٔ افراد توانایی تولید محصول و دانش را دارند و به این ترتیب میزان تولیدات افزایش می‌یابد.
رفع نیاز جامعه
به دلیل این که در روش آزاد خود جامعه هم تولیدکننده و هم مصرف‌کننده می‌باشد، محصول یا دانشی را تولید می‌کند که به آن نیاز داشته باشد. با توجه به دو دلیل آخر افزایش میزان تولیدات و رفع نیاز جامعه در روش دانش آزاد، کیفیت و کمیت محصولات افزایش می‌یابد.
اهداف پروژه‌های دانش آزاد
با توجه به نکاتی که در بالا و در مورد سیستم فعلی دانش توضیح داده شد، اهداف پروژه‌هایی که در زمینهٔ دانش آزاد تعریف می‌شوند به شرح زیر است:
- ایجاد یک بستر کامل از دانش آزاد در زمینههای مختلف دانش بر اساس نیاز افراد
- در دسترس جامعه قرار دادن دانش‌های پیشرفته و فوق محرمانه (مانند هوش مصنوعی)
- ایجاد شرایط فعالیت آزاد و فراتر از شرکت‌ها و کشورها برای متخصصین و علاقه‌مندان، به منظور تسهیل شرایط کار و جلوگیری از انحصارطلبی
- ارتباط مستقیم جامعه، با اهداف و شناخت نیاز آن و همچنین در اختیار قرار دادن آخرین دستاورد‌های علمی و عملی در زمینههای مختلف دانش
- به اشتراک‌گذاری دانش‌های تولید‌شده با جامعه به منظور جلوگیری از تحمیل هزینه‌های موازی بی‌شماری (اختراع هزاربارهٔ چرخ) که شرکت‌های انحصاری ایجاد می‌کنند
- در اختیار گذاشتن نتیجهٔ تحقیقات، چه آن‌ها که موفق شده و چه آن‌ها که شکست خورده است به منظور افزایش سرعت در پیشرفت دانش و کم شدن هزینه‌های تحقیات و تولید
- ارزان‌قیمت کردن و غیر رقابتی کردن دانش‌های رقابتی (منظور دانش‌هایی است که در مورد آن مسابقات مختلف برگزار می‌شود) و در پی آن افزایش تولیدکنندگان محصولات مرتبط با این دانش‌ها و در نهایت استفادهٔ روزافزون جامعه از محصولات تولیدی مرتبط
- آموزش آزاد برای تمام افراد جامعه به منظور افزایش دانش جامعه
- افزایش مشارکت افراد جامعه و ایجاد یک کامیونیتی آزاد در زمینههای مختلف دانش
- تغییر سیستم مسابقات که در بعضی از زمینههای دانش ایجاد شده است، به سیستم مشارکتی
چگونگی پیاده‌سازی
با پیدا کردن چرایی پیدایش پروژه‌های آزاد و همچنین شناخت مشکلات فعلی پیش رو در زمینهٔ دانش مرتبط با هر پروژه و برنامه‌ریزی درست برای رسیدن به اهداف پروژه‌های آزاد، می‌توان روند حرکتی پروژه‌های آزاد را برای تحقق قدم‌به‌قدم اهداف آن طراحی کرد.
مواردی که باید در پیاده‌سازی پروژه‌های آزاد رعایت شود
ایجاد یک جامعهٔ آزاد
مانند بسیاری از فعالیت‌های آزاد (مثال نرم‌افزار آزاد)، لازم است که هر پروژهٔ آزادی بر اساس جامعه (کامیونیتی بیس) باشد. نکتهٔ مهم در ابتدای کار، بالا بردن کیفیت جامعه می‌باشد؛ به دلیل آشنا نبودن افراد با روش فعالیت در جوامع آزاد، در ابتدای کار نمی‌توان کمیت افراد را بالا برد. ابتدا بهتر است سعی شود تا یک بستر دانش آزاد در زمینههای مربوط به هر پروژهٔ آزاد ایجاد گردد (حتی با تعداد افراد کم) و به تدریج با بالا بردن کیفیت کار، کمیت این جامعه و تعداد گروه‌های آزاد افزایش یابد.
استفاده از مجوزهای آزاد
نکتهٔ مهم برای فعالیت به صورت آزاد استفاده از مجوزهای آزاد برای انواع فعالیت‌ها است. مجوزهای آزاد برای نرم‌افزار و اسناد (مانند ویکی‌پدیا) به طور مشخص تعریف شده‌اند و می‌توان برای قسمت‌های مربوطه از آن‌ها استفاده کرد. در سایر زمینه‌ها نیز می‌توان مجوزهای جدیدی مانند مجوزهای آزاد موجود ایجاد کرد. ویژگی مهم مجوزهای آزاد این است که حق استفاده از دانش ساخت و استفاده از یک محصول را در اختیار همهٔ افراد قرار می‌دهد و مانع از استفادهٔ غیر آزاد از دانش می‌شود.
آموزش آزاد
آموزش به صورت آزاد برای تمام افراد جامعه.
نکتهٔ مهم برای افزایش کیفیت و کمیت جامعه و فعالیت در زمینهٔ دانش آزاد، ایجاد امکان آموزشی برای همهٔ افراد می‌باشد. به طوری که افراد از این سیستم یاد بگیرند و به این سیستم اضافه شوند و بعد از اضافه شدن به این سیستم به افراد جدید آموزش بدهند.
تامین هزینه‌ها
تامین هزینه‌ها با استفاده از حمایت‌های جامعه از فعالیت‌های علمی آزاد
جامعه پشتوانه پروژه‌های آزاد است. ویژگی جوامع آزاد این است که خود جامعه نیاز خود را برطرف می‌کند و از افرادی که به رفع نیازها کمک می‌کنند حمایت می‌کند. در روش دانش آزاد ابتد هزینه‌ها کاهش می‌یابد (در قسمت‌های قبلی بررسی شد). با کم شدن هزینه‌ها افراد جامعه به راحتی می‌توانند از فعالیت‌های علمی آزاد حمایت کنند.
شفاف بودن فعالیت‌ها
شفاف بودن فعالیت‌ها یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های دانش آزاد است. اول این که افراد با آگاهی و اطمینان وارد گروه‌ها شوند و دوم این که جامعه برای تامین هزینه‌ها از فعالیت‌های گروه آگاهی داشته باشد.
ایجاد رسانه
ایجاد رسانه‌های قوی برای اطلاع‌رسانی و آموزش
یکی از موارد مهم برای پیاده‌سازی موارد بالا داشتن یک رسانه قوی و استفاده از ابزارهای اطلاع‌رسانی مناسب می‌باشد. با این ویژگی که بتوان به طور دقیق به دیگران آموزش داد، افراد خارج از گروه‌ها را با فعالیت‌های گروه‌ها آشنا کرد و از طریق این ابزار هماهنگی‌های گروه‌ها را انجام داد.
ابزارهایی که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد
- وب‌سایت برای گروه‌ها
- ویکی
- میلینگ لیست
- فروم
- وبلاگ
- وب‌سایت برای کامیونیتی
مستند سازی
مستندسازی فعالیت‌های گروه‌ها برای استفادهٔ افراد جدید که عضو گروه‌های آزاد می‌شوند
مستندسازی و انتقال مستندات در گروه‌های آزاد به منظور شفاف بودن فعالیت‌ها و آموزش افراد جدید ضروری‌ست. به وسیلهٔ مستندسازی مسیر طی شده در اختیار افراد جدید قرار می‌گیرد.
مستندسازی و اشتراک مستندات از طریق رسانه‌هایی که در مورد قبلی بررسی شد انجام می‌شود.
نیاز و رفع نیاز
پیدا کردن نیاز علمی افراد جامعه و رفع آن
فعالیتی سودمند است که نیازی را برطرف کند. پس در گروه‌های آزاد قبل از هر گونه فعالیت باید ابتدا نیازسنجی شود و سپس فعالیتی‌هایی در جهت رفع نیاز انجام شود.
جایگاه افراد
افراد در گروه‌های آزاد و در کل هر فعالیتی بهتر است تا جایگاه مناسب خود را پیدا کنند یعنی زمینه‌ای که در آن استعداد دارند و می‌توانند فعالیت کنند. اگر در گروه‌ها افراد در جایگاه خود نباشند، فعالیت گروه‌ها ضعیف می‌شود. با توجه به شفاف بودن فعالیت‌ها و آزاد بودن افراد در نوع فعالیت، مناسب آن است که افراد این جامعه، ابتدا جایگاه خود را پیدا کرده و سپس به فعالیت می‌پردازند.
ویژگی گروه‌های آزاد
ساختار گروه‌های انحصاری به این گونه است که یک نفر یه عنوان سرپرست، یک نفر به عنوان مسئول پروژه و .... و سایر اعضا توسعه‌دهنده می‌باشند. با توجه به این که گروه‌های انحصاری در دانشگاه‌ها یا در شرکت‌های انحصاری فعالیت می‌کنند، سرپرست این گروه‌ها از دانشگاه یا از شرکت‌های انحصاری می‌باشد. شرکت‌ها و دانشگاه‌ها از این گروه‌ها حمایت و هزینه‌های آن‌ها را تامین می‌کنند زیرا توسعه‌دهندگان، محصولاتی را تولید می‌کنند که به نفع شرکت‌ها و یا دانشگاه‌ها است. به طوری که توسعه‌دهندگان در روش انحصاری، در خدمت شرکت‌ها و دانشگاه‌ها می‌باشند.
اما ساختار حمایت و تامین هزینه‌ها در روش آزاد متفاوت است. پیش‌تر بررسی کردیم که در این روش خود جامعه از گروه‌ها حمایت می‌کند. یعنی سرپرست (کارفرما)، مدیر پروژه و توسعه‌دهندگان جملگی از جامعه هستند. تامین هزینه به این گونه است که اگر جامعه به محصول و یا دانشی نیاز داشته باشد از آن حمایت کرده و آن را تولید می‌کند. افراد، دیگر در خدمت شرکت‌ها و دانشگاه‌ها نیستند. با توجه به این ویژگی، گروه‌های آزاد شکل می‌گیرند. حال سوال این‌جاست که اعضای گروه‌های آزاد بهتر است چه ویژگی‌هایی داشته باشند تا بتوان به این روش عمل کرد؟
ویژگی افراد در گروه‌های آزاد
- نباید به دنبال ریاست بر دیگران باشیم. در این روش با توجه به مشارکت جامعه و تاکید بر آزادی نمی‌توان بر سایر اعضای گروه ریاست کرد بلکه در این روش همکاری مطرح است یعنی هر فردی در گروه با توجه به منطق و استدلال و توانایی خود بخشی از کار را انجام می‌دهد. در گروه‌های آزاد بهتر است از دستور دادن به سایر افراد و اجبار آنان به انجام کار خودداری کرد. نکتهٔ بعدی این است که در روش آزاد، ریاست بر دیگران منظقی نیست. در روش‌های انحصاری، دانشگاه‌ها و یا شرکت‌ها با دارا بودن پول و امکانات بر سایر افراد ریاست می‌کنند و از آن‌ها محصول می‌خواهند اما در روش آزاد با توجه به تکیه بر جامعه، اعضا با توجه به نیازی که دارند خودشان امکانات و هزینهٔ خود را تامین می‌کنند و نیازی به ریاست نیست.
- نباید در گروه‌های آزاد به دنبال رییس گشت. طبق توضیحاتی که در قبل داده شد، در گروه‌های آزاد ریاست وجود ندارد. در گروه‌های انحصاری یک نفر یا یک گروه تصمیم می‌گیرند و سایر اعضا از آن تصمیم اطاعت می‌کنند؛ اما در گروه‌های آزاد یک نفر و یا یک گروه خاص تصمیم‌گیرنده نیستند بلکه تمام افراد جامعه می‌توانند و بهتر نیز این است که در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت کنند. ویژگی مشترک تصمیم‌ها در گروه‌های آزاد این است که به نفع جامعه و به نفع خود افراد می‌باشد. فعالیت‌ها هم همین گونه شکل می‌گیرند. فرد یا گروهی از افراد احساس نیاز کرده و فعالیتی را آغاز می‌کنند و افراد دیگر تصمیم می‌گیرند که در این فعالیت مشارکت داشته باشند و یا نداشته باشند. در این جا ممکن است فعالیت‌ها و یا تصمیم‌های متفاوتی گرفته شود (با ویژگی به نفع خود و جامعه فعالیت کردن) که این متفاوت بودن نه تنها ایرادی ندارد بلکه باعث می‌شود فعالیت‌ها به شاخه‌های مختلفی تقسیم شوند.
- هر کاری که در گروه‌های آزاد انجام می‌دهیم به نفع خودمان است. درست‌تر این است که افراد با این دیدگاه، گروه‌های آزاد را تشکیل داده و یا به گروه‌های آزاد اضافه شوند. این دیدگاه باعث می‌شود که فعالیت‌ها با اشتیاق بیشتری صورت بگیرد و بر سر افراد، منتی گذاشته نشود.
- تواضع. لازمهٔ رشد بیشتر و سریعتر در گروه های آزاد، ایجاد چرخهٔ آگاهی است و این میسر نیست مگر با انتقال دانش به افراد دیگر و احساس مسئولیت نسبت به آنان. در پروژه‌های آزاد ما به دو دسته آگاهی نیازمندیم:
۱- توضیح فلسفی دانش آزاد ۲- آموزش فنی به دیگر اعضا و به طور کل جامعه (پاسخ به سوالات). اگر افراد گروه‌ها متواضع نباشند نمی‌توانند به راحتی این‌گونه عمل کنند. نکتهٔ دیگر این که در پروژه‌های آزاد فعالیت‌ها بر اساس نیاز جامعه شکل می‌گیرد. گاهی اوقات این نیازها باعث می‌شود پروژه‌های کوچک انجام داده شود. ویژگی تواضع باعث می‌شود که اعضا به این پروژه‌ها کمک کنند و یا این که نسبت به این گونه فعالیت‌ها جبهه‌گیری نکنند.
- بهتر است در گروه‌های آزاد منفعل نباشیم. در گروه‌های آزاد بهتر است که هر فرد جداگانه تصمیم بگیرد. اگر نظر فردی با نظر دیگری متفاوت است بهتر آن است که نظر متفاوت بیان شود و اگر سوالی ایجا می‌شود، پرسیده شود. در کل نسبت به تمام فعالیت‌ها بهتر آن است که بر اساس منطق واکنش نشان دهیم
جامعه
صاحبان دانش
افرادی که در زمینه‌‌هایی، دانش کسب کرده‌اند و در این زمینه‌ها فعالیت می‌کنند. این افراد برای گسترش دانش خود و جامعه بهتر است تا دانش خود را به افراد نیازمند دانش، آموزش دهند. فعالیت صاحبان دانش بهتر است به نحوی باشد که مطالب علمی و مستنداتی که در حین کار به دست آورده‌اند، در اختیار همه‌ی افراد قرار بگیرد (شیوهٔ این کار در چگونگی پیاده‌سازی بررسی شد).
علاقه‌مندان دانش
این افراد در جامعه به دلیل علاقه‌ای که به دانش مورد نظر خود دارند، از پروژه‌ها و مستنداتی که ارائه می‌شود به صورت‌های مختلف حمایت می‌کنند. این دسته از افراد بیشتر مصرف‌کنندهٔ دانش می‌باشند و در اصل دنبال‌کنندهٔ حرفه‌ای دانش هستند.
نیازمندان دانش
افرادی که به دانش و محصولات آن نیاز دارند. در این قسمت دو نوع نیاز مطرح است. یک- نیاز به یادگیری دانش. دو- نیاز به بهره‌برداری از تولیدات دانش. افراد دستهٔ اول به وسیله‌ی صاحبان دانش آموزش داده می‌شوند و سپس این افراد صاحب دانش شده و به افراد دیگر آموزش می‌دهند. به این ترتیب، یک چرخه‌ی آموزش توسط جامعه ایجاد می‌شود. افراد دستهٔ دوم با مشاهدهٔ فعالیت‌های گروه‌های آزاد (در قسمت چگونگی پیاده‌سازی توضیح داده شده که فعالیت‌ها با شفافیت انجام می‌شود) بر اساس نیاز خود، از تولیدات این گروه‌ها حمایت می‌کنند و در عوض گروه‌ها با تولید محصولات به همهٔ افراد جامعه امکان بهره‌برداری را می‌دهند.
روش‌های حمایت از گروه‌ها
با توجه به توضیحات بخش‌های قبلی افراد علاقه‌مند و نیازمند می‌توانند به جامعهٔ دانش آزاد اضافه شوند و از گروه‌های مختلف این جامعه، بر اساس نیاز خود حمایت کنند. رفع نیاز علمی مهم‌ترین قسمت پروژه‌های آزاد می‌باشد که در قسمت چگونگی پیاده‌سازی توضیح داده شد. در ادامه سایر نیازهایی که خود افراد جامعه آن را برطرف می‌کنند نوشته شده‌است:
- تامین محل برگزاری جلسات گروه‌ها
- مجهز به اینترنت
- مجهز به ویدئوپروژکتور
- مجهز به پرینتر
- تامین هزینه‌های گروه‌ها
- هزینه‌ی تامین امکانات اولیهٔ پروژه‌ها
- حمایت از پروژه‌هایی که توسط گروه‌های آزاد توسعه داده می‌شود.
